Niet iedereen houdt van het hele versier- en optuigspektakel met Kerst. Een van de grootste irritaties moet wel zijn dat de kerstverlichting in een enorme knoop van zolder komt. En zie die nog maar eens te ontwarren. Dat gaat niet recht toe recht aan. Dat is een kwestie van hier pulken, daar schudden, en kijken waar beweging ontstaat. Er gehaast aan trekken en sjorren maakt het alleen maar erger, laat staan de wirwar met een schaar te lijf gaan. Je knipt niet de kluwen in stukjes omdat het vervolgens makkelijker is om die stukjes apart te ontwarren (hoop ik voor je...).
Bij VUCA-vraagstukken zie je dat ook. Als je de vraagstukken probeert te duiden aan de hand van of dat nu de 4 letters van VUCA zijn, of de inzichten van het Cynefin-model, of de 10 kenmerken van Wicked Problems, dan zie je ook dat al die letters en inzichten en kenmerken met elkaar verbonden zijn. Ze zijn niet zo eenvoudig los van elkaar te zien.
We hebben vaak de neiging om de boel 1, 2, 3 op te willen lossen. Maar als het vraagstuk flink VUCA is, er allerlei belangen door elkaar lopen, de boel continu in flux is en we er allemaal weer op onze eigen manier naar kijken, dan werken simpele oplossingen niet. Nog sterker: ze werken vaak zelfs averechts! Net zoals je een kluwen kerstverlichting niet in stukken knipt om die stukjes te ontwarren, zo helpt het opdelen van VUCA vraagstukken in delen ook niet. Het kan simpeler lijken om de boel op te delen en te denken dat als je die losse stukken oplost, je het gehele probleem ook succesvol hebt getackled, maar zo werkt het niet. Dan vergeet je namelijk de relaties tussen die onderdelen. Die hangen samen. Dat maakt het juist zo complex.
Iedere keer dat je iets aan het vraagstuk doet, verandert het geheel en heb je eigenlijk weer te maken met een nieuwe situatie. Stapje voor stapje beweeg je zo hopelijk in een gewenste richting. Maar ook hier geldt: rustig aan! Trekken, sjorren en rücksigtlos knippen doet meer kwaad dan goed.
Het is een kwestie van geduldig pulken en poeren om beweging te krijgen. En geduld is voor de oplossingsgerichten, naar-de-finishlijn-rennenden, efficiëntie-hoog-in-het-vaandel-hebbenden nogal een dingetje. Die kunnen hun geduld gaan oefenen met kerstverlichting (als het goed is zitten zij trouwens hun geduld al te oefenen met de adventskalender ;-)) in de hoop zo voorbereid te worden op het echte VUCA werk.
Volgende keer: wat leren we van hoe je de boom versiert over omgaan met VUCA-vraagstukken?